Ook als je zelf niet actief op zoek bent naar een nieuwe baan, kun je te maken krijgen met een assessment. Het bedrijf waarbij je werkt kan bijvoorbeeld willen weten naar welke functies jij door kunt groeien en vraagt daarom of jij een ontwikkelassessment wilt doen. Wat kun je hierbij verwachten? Dat lees je in dit artikel!
Corstiaan Smit – assessment trainer
Een ontwikkelassessment, ook wel een development assessment of potentieel assessment genoemd, kun je op verschillende momenten in je carrière tegenkomen. In veel gevallen zal het je werkgever zijn die voorstelt dat jij zo’n assessment ondergaat. Hij wil dan graag weten hoe jij je kunt ontwikkelen binnen het bedrijf. Er wordt dan gekeken naar jouw kwaliteiten, ontwikkelpunten en ontwikkelmogelijkheden, maar ook naar wat je uitdagingen zijn. Er wordt breder gekeken dan alleen naar de competenties die jij voor een bepaalde functie nodig hebt. Sommige bedrijven bieden hun werknemers al aan het begin van hun dienstverband een ontwikkelassessment aan, maar meestal is dit pas na een aantal jaar aan de orde.
Anders dan bij een selectie assessment is het doel van een ontwikkelassessment dus niet om vast te stellen of jij al dan niet geschikt bent voor een bepaalde functie. Het zal meer gericht zijn op de wijze waarop je je als werknemer verder kunt ontwikkelen. Dit kan van belang zijn voor je carrièremogelijkheden, maar ook om te zien waarin jij bijgeschoold of extra getraind moet worden.
Hoe een ontwikkelassessment precies is opgebouwd wisselt per keer. De samenstelling van het assessment hangt sterk af van de branche en het type bedrijf waarbij je werkt. Je werkgever moet vooraf samen met het assessmentbureau een vraagstelling formuleren en bepalen wat voor resultaten het ontwikkelingsassessment moet opleveren.
Veelvoorkomende onderdelen van een ontwikkelassessment zijn:
Wat ook precies de vraagstelling van het assessment zal zijn, je kunt er wel van uitgaan dat er altijd naar je algemene intelligentie en cognitieve vaardigheden op verschillende gebieden zal worden gekeken. Hiervoor krijg je capaciteitstesten voorgelegd, waarmee bijvoorbeeld je analytisch vermogen, je ruimtelijk inzicht of je verbale vaardigheden worden getest.
Om meer inzicht te krijgen in je eigenschappen, maken persoonlijkheidstesten vaak deel uit van een ontwikkelassessment. Jij moet dan zelf aangeven in hoeverre stellingen over bepaald gedrag of over bepaalde eigenschappen van toepassing zijn op jou. Wat een ander van je vindt, wordt hierbij niet onderzocht.
Omdat het voor een ontwikkelingsassessment niet alleen van belang is wat je kan, maar ook wat je wilt, krijg je ook vaak interessevragenlijsten voorgelegd.
Jouw praktische vaardigheden op de werkvloer kunnen met praktijkopdrachten worden getoetst. Dit kan bijvoorbeeld een postvakoefening zijn of een verkoopgesprek. Bij een postvakoefening krijg je een stapel post die je moet sorteren. Er wordt dan gekeken welke prioriteiten je stelt en welke acties je in werking zet. Bij een verkoopgesprek moet je een (fictief) product aan je gesprekspartner (meestal de assessor) zien te verkopen. Hiermee worden je verkooptechnieken en je overtuigingskracht onderzocht.
Een diepte-interview heeft als doel om meer over jouw persoonlijkheid te weten te komen. Soms wordt de uitslag van de persoonlijkheidsvragenlijsten als uitgangspunt genomen voor dit interview. Vaak verloopt zo’n interview volgens een van tevoren vastgesteld stramien, waarin onder andere je keuzes en ontwikkelingen in je carrière en je competenties aan de orde komen.
Bij een rollenspel wordt een bepaalde situatie van de werkvloer nagebootst. Jij en je tegenspeler(s) krijgen van tevoren instructies over de rol die jullie moeten spelen. Uit het rollenspel moet blijken hoe jij in bepaalde situaties reageert en welke competenties je hebt. Er kan hierbij gericht naar bepaalde competenties worden gekeken, zoals leiderschap of klantgerichtheid.
Zoals bij alle assessments zul je ook bij een ontwikkelassessment een assessmentrapport ontvangen met de conclusies en aanbevelingen. Meestal krijg je dit (per mail) toegestuurd, zodat je het kunt bekijken voordat de nabespreking plaatsvindt.
Naast de uitkomsten van de verschillende testen en een persoonlijkheidsprofiel zal het rapport ook ontwikkeladviezen bevatten. Bij deze ontwikkeladviezen kan onderscheid worden gemaakt in adviezen voor de korte, middellange en lange termijn. Er zal hierbij een duidelijke relatie moeten zijn met de eerder geformuleerde vraagstelling voor het ontwikkelingsassessment.
Nadat je het assessmentrapport hebt ontvangen zal er ook altijd nog een eindgesprek plaatsvinden. Dit kan per telefoon of op het assessmentbureau plaatsvinden. De bevindingen uit het rapport worden daarbij toegelicht en jij wordt in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen over de uitslagen en de conclusies.
Als je er mee akkoord gaat, zal daarna het assessmentrapport doorgestuurd worden naar je werkgever. Als jij hier geen toestemming voor geeft, mag dit dus niet gebeuren.
Van een ontwikkelassessment lijkt misschien minder af te hangen dan van een selectieassessment. Bij een selectieassessment wordt immers bepaald of jij aangenomen wordt voor een bepaalde functie. Op het moment dat jij een ontwikkelassessment krijgt aangeboden ben je al ‘binnen’ bij dat bedrijf. Voor de rest van je carrière is een ontwikkelassessment echter wel degelijk van belang. Als er niet zo veel ontwikkelmogelijkheden voor jou uit het assessment komen, dan vind je dat dan misschien nog niet zo erg. Zeker als je op het moment dat het assessment wordt afgenomen nog wel tevreden bent met je functie. Als je echter enige tijd later intern wilt solliciteren, kan het rapport ook nog uit de kast worden gehaald en zo van invloed zijn op je sollicitatie.
Het is dus zaak dat je het ontwikkelassessment zo goed mogelijk maakt. Een goede voorbereiding is daarvoor essentieel. Niet alle onderdelen zijn van tevoren even goed te oefenen. Bijvoorbeeld bij de persoonlijkheidsvragenlijsten is geen sprake van goede en foute antwoorden. Als je eerlijk antwoord geeft op de gestelde vragen zullen deze alleen inzicht opleveren in je eigenschappen en je gedrag. Bij de capaciteitstesten is dat een ander verhaal. Door dit soort testen van tevoren goed te oefenen, kun je de uitslag wel degelijk in positieve zin beïnvloeden. Niet omdat je cognitieve vaardigheden door het oefenen van de testen toenemen, maar omdat je door te oefenen weet wat je kunt verwachten. Je leert om te gaan met de gehanteerde vraagstellingen en je begrijpt eerder bij de verschillende testen wat de bedoeling is. Oefenen is dus van belang als je een optimaal resultaat uit je ontwikkelingsassessment wilt halen.
Meer informatie over de diverse soorten assessments? Lees dan ook meer over het management assessment, loopbaan assessment en assessment interview.
Veelvoorkomende onderdelen van een ontwikkelassessment zijn:
Veelvoorkomende onderdelen van een ontwikkelassessment zijn: